θέρος

(I)

ο

1. ο θερισμός

2. η εποχή τού θερισμού

3. παροιμ. «θέρος, τρύγος, πόλεμος» — λέγεται για κάτι που δεν επιδέχεται αναβολή.

[ΕΤΥΜΟΛ. < θέρος, το με μεταβολή γένους].

————————

(II)

το (ΑΜ θέρος)

μια από τις τέσσερεις εποχές τού χρόνου, η πιο ζεστή από όλες, το καλοκαίρι («ἅμα ἧρι τοῡ επιγενομένου θέρους», Θουκ.)

νεοελλ.-μσν.

η περίοδος τού θερισμού

μσν.

ο θερισμός

μσν.-αρχ.

οι θερινοί καρποί, η συγκομιδή, η σοδειά

αρχ.·1. χρονική περίοδος κατά την οποία όλοι οι πλανήτες βρίσκονται στο θερινό ζώδιο

2. ένα έτος.

[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. θέρος (ομόρριζο τού θερμός, θέρομαι) συνδέεται με αρχ. ινδ. haras- «θερμότητα», αρμ. jer και ανάγεται σε ΙΕ ρίζα *g^wher- «θερμός, ζεστός». Αρχικά σε πολλές ΙΕ γλώσσες δεν υπήρχαν διαφορετικές λέξεις για την άνοιξη και το καλοκαίρι, γιατί η παλαιότερη διάκριση ήταν μεταξύ δύο μόνον εποχών: χειμώνας και μη χειμώνας. Αρκετές λέξεις τής ΙΕ με σημ. «καλοκαίρι» συνδέονται ετυμολογικά με λέξεις όπως θερμός, καυτός (πρβλ. θέρος, θερμός). Η σημ. θέρος

«καλοκαίρι» αποτελεί νεωτερισμό τής Ελληνικής και προήλθε από τη σημ. «καλοκαιρινή θερμότητα». Η λ. καλοκαίρι(ον) άρχισε να χρησιμοποιείται στους βυζαντινούς χρόνους και βαθμιαία αντικατέστησε τη λ. θέρος. Τέλος, με τη σημ. «θερισμός» η λ. θέρος μπορεί να θεωρηθεί μεταρρηματικό τού θερίζω*.

ΠΑΡ. θέρετρο(ν), θεριακός, θερίζω, θερινός

αρχ.

θερίδιον, θερόεις.

ΣΥΝΘ. αρχ. θερίτροπος, μσν.-νεοελλ. θεροκοπώ].